Wina z krajów Europy Wschodniej nigdy nie były traktowane na równi z winami ze słynnych regionów Europy Zachodniej. W dodatku lata socjalizmu trzeba traktować właściwie jako czas zmarnowany w winiarstwie wschodniej części naszego kontynentu. Obecnie przewiduje się jednak wielki comeback producentów z tych krajów. Polityka w poszczególnych krajach i na różnych etapach była bardzo różna. Na przykład w Związku Radzieckim, który niegdyś był potęgą winiarską (w roku 1985 1,4 mln ha winnic i 20 mln hl wyprodukowanego wina) na zasadzie nakazu obsadzano zniszczone (II wojną światową) i zakładano nowe plantacje. W ostatnich latach panowania systemu przymusowo je likwidowano w ramach walki z alkoholizmem (wykarczowano setki tysięcy hektarów winnic). W większości krajów zaniechano wytwarzania najlepszych trunków, a skoncentrowano się na produkcji win tanich, do masowej konsumpcji. W Bułgarii po zakończeniu II wojny światowej skolektywizowano ten sektor rolnictwa. Założono szkoły winiarskie, wprowadzono do uprawy szczepy europejskie. Dzięki dużym dopłatom państwa do produkcji eksportowej, ukształtowała się potężna gałąź gospodarki – kraj ten (mając odbiorców w ponad 70 krajach) znalazł się w światowej czołówce państw eksportujących wino. Spore sukcesy. Dziś, w połowie drugiej dekady po przełomie, można z pewnością mówić (chociaż oczywiście różna jest sytuacja w poszczególnych krajach) o postępie w gospodarce winiarskiej tej części świata. Spore sukcesy, jeśli chodzi o wina wyższej jakości, odnoszą Węgry. Krajem tym stosunkowo najwcześniej zainteresował się zachodni kapitał. W latach 1990-2000 ilość winnic zmniejszyła się o 1/3. Najwięksi producenci to Hungarovin w Budapeszcie, Gia w Eger, Balatonboglári w Balatonboglár. Tokaje były zawsze i są nadal wizytówką i symbolem węgierskiego winiarstwa. Ale ostatnio zwraca uwagę wielki skok w jakości czerwonych win. Kilka lat temu powstało elitarne zrzeszenie producentów. Obecnie liczy 18 członków. W roku 2000 zorganizowali oni po raz pierwszy konkurs winiarski Pannon Bormustra, gdzie wyłaniany jest champion Węgier. Co do rangi konkursu nie można mieć wątpliwości. 1/3 15-osobowego jury to Węgrzy, 2/3 to wysokiej klasy specjaliści z całego świata. Pierwszy tytuł w 2000 roku zdobyło czerwone wytrawne wino 1997 Vili Papa Cuvée (producent – Vilmos Thummerer z Eger). Następne dwa tytuły zdobywały słodkie tokaje. Podobnie w tym roku – championem ogłoszono 6-putonowy Aszú z 1999 rocznika (piwnica Oremus z Tolcsva). Ale drugim w kolejności (do ostatecznego głosowania idąc „łeb w łeb” ze zwycięzcą) zostało czerwone, wytrawne 2000 Kopár (Attila Gere z Villány). Przegrał w finale stosunkiem głosów 10:5, przy czym wszystkie 5 głosów oddali zagraniczni jurorzy. Z białych win wyróżniał się zdecydowanie traminer z regionu Balatonboglár. Do czołówki węgierskich winiarzy należą – żeby wymienić choćby kilku (a lista byłaby naprawdę długa) - István Szepsy (Mád), Attila Gere (Villány), Wenninger (Sopron), ZwackVyyan, Simon Pincezet (Eger),Takler (Szekszárad), Günzer Soltan (Villány), St. Donatus (Balatonboglár), Vilmos Thummerer (Eger), József Hagymási (Eger), Domäne Királyudvar (gospodarstwo prowadzone przez Istvána Szepsy), Mátyás Szöke (Gyöngyöstraján) i wielu innych. W przypadku win węgierskich jakość wydaje się być mniejszym problemem. Konkurują style wina. Tradycyjny – oksydatywnie wytwarzane wina, z nowoczesnym – wina robione reduktywnie, czyste, klarowne, pięknie prezentujące się, o owocowym charakterze, w przypadku słodkich tokajów bez brązowych tonów. Część win węgierskich produkowana jest w stylu Nowego Świata – nic dziwnego – niektórzy producenci korzystali z konsultacji australijskich flying winemaker’ów. Wina z tego kraju znaleźć można we wszystkich przedziałach cenowych – od tanich supermarketowych do kilkuset euro za butelkę (zwykle mniejszą niż 0,75 l). Blaski i cienie. Drugim przykładem pozytywnych przemian jest Bułgaria. Ten kraj też wszedł w nową epokę z bagażem wcześniejszych doświadczeń i kontaktów na scenie międzynarodowej. Na naszym rynku wina stamtąd znane są niestety głównie przez pryzmat (kiepskiej jakości) marki Sophia. Że są tam także lepsze wina, mało kto w Polsce wie. Bułgaria jest szóstym eksporterem wina na świecie. Co prawda, dotknęła ją boleśnie kampania antyalkoholowa Gorbaczowa, w wyniku której straciła swój główny rynek zagraniczny. Wg informacji podanych przez prezesa bułgarskiej izby gospodarki winiarskiej Nikolova podczas otwarcia II Salon de Vin w Sofii (w kwietniu 2003 r.), kraj ten wyeksportował w ubiegłym roku 57 mln l wina w butelkach, 19,7 mln l wina luzem i 1 mln l win musujących. Główni odbiorcy to Wielka Brytania, Niemcy, odżywa też rynek „rosyjski”. Dawni producenci-potentaci zmienili częściowo nawet kilkakrotnie właścicieli, którzy zainwestowali spore sumy pieniędzy w unowocześnienie produkcji i założenie nowych winnic. Wykorzystywana jest też pomoc z programu SAPARD Unii Europejskiej. Najwięksi producenci to Boyar Estates, Lovico Suhindol, Slavyantsi, Vinzavod Asenovgrad, Targovishte, Damianitza, Magura Winery. Boyar Estates to firma powstała w 1991 roku w Sofii i Londynie. Posiada ponad 1000 ha winnic w różnych częściach kraju. Za zgodą cara Symeona II używa jego herbu na etykietkach.